Türkiye'nin hava kalitesi raporu: Son 5 yılda ortalama yüzde 16 iyileşme oldu

Türkiye genelinde 365 hava kalitesi izleme istasyonu aracılığıyla hava, su ve toprak kalitesinin ölçüldüğü belirtiliyor. İstasyonlardan elde edilen veriler anlık olarak Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü'ne bağlı Laboratuvar, Ölçüm ve İzleme Dairesi Başkanlığı'nın Gölbaşı'ndaki Sürekli İzleme Merkezi'ne aktarılıyor.

2004 yılında başlayan Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı çalışmaları kapsamında, SO2 ve PM10 parametreleri 2005 yılında çeşitli illerdeki 36 hava kalitesi izleme istasyonuyla takip edilmeye başlandı. Sonraki yıllarda ise CO, NOx, O3 ve PM2,5 gibi parametreler de izleme listesine eklendi. Hava kalitesi izleme istasyonlarının kurulumu için hava kalitesi ön değerlendirme projeleri 2008'de başlatıldı. 2016 yılı itibarıyla ülke genelindeki hava kalitesi izleme ağının, Güneydoğu Anadolu Temiz Hava Merkezi'ne bağlı iller dışında başarılı bir şekilde tamamlandığı açıklandı.

2021 yılı sonu itibarıyla, ön değerlendirme projelerine göre kurulması gereken istasyonların ve ek parametrelerin kurulumunun gerçekleştirildiği belirtildi. Bakanlık envanterinde bulunan 4 adet mobil hava kalitesi ölçüm aracının da özellikle hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde ölçümler yaptığı ifade edildi.

Türkiye'nin hava kalitesinin artırılması için yapılan çalışmaların verilere olumlu yansıdığı belirtiliyor. Son 5 yıla ait hava kalitesi verilerinin incelenmesi sonucunda, partikül madde parametresinde %4, kükürt dioksit parametresinde %46, karbonmonoksit parametresinde %18, azot dioksit parametresinde %3, ozon parametresinde ise %8 oranında ortalama bir iyileşme olduğu tespit edildi.

Hava Kalitesi İndeksi (HKİ) adı verilen yaygın olarak kullanılan bir sınıflama sistemiyle havadaki kirleticilerin konsantrasyonlerine göre hava kalitesinin "iyi, orta, kötü ve tehlikeli" şeklinde derecelendirildiğini belirtmektedir. Hava kalitesi izleme istasyonlarından elde edilen verilere, 'http://www.havaizleme.gov.tr' adresinden ve Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı mobil uygulamasından ulaşılabilmektedir. Ayrıca, Türkiye'nin 2003 yılında Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) ve Avrupa Bilgi ve Gözlem Ağı üyesi olduğu için, hava kalitesi izleme istasyonlarından elde edilen verilerin her yıl AÇA'ya raporlandığı bilgisi verilmektedir.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın açıkladığı bu rapor, Türkiye'nin son yıllarda hava kalitesi konusunda kaydedilen olumlu gelişmelere işaret etmektedir. Hava kalitesinin izlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmalarının devam etmesiyle birlikte, Türkiye'nin çevre sağlığına ve sürdürülebilir kalkınmaya yönelik adımlarını sürdürmesi beklenmektedir.